“Er is niks zo fijn als de docent vinden die er is en luistert.”

Het Arte College is een middelbare school voor leerlingen die een bijzondere interesse hebben voor kunst en cultuur. Op de school wordt leerpleinonderwijs gegeven, wat wil zeggen dat er geen klaslokalen zijn, je met meerdere klassen naast je op een plein les krijgt en er een grotere nadruk ligt op elkaar helpen en zelfstandig werken. Max van der Meer is hier docent Natuur en Techniek. Sinds vorig jaar is hij onderdeel van het Gender Sexuality Alliance (GSA*) docententeam, waarmee hij een veilige en open omgeving voor lhbtqia+* leerlingen op de school stimuleert.

Ik kom thuis

“Ik ben transgender* en in mijn middelbare schooltijd had ik niemand waar ik heen kon. Ik was eigenlijk nog een meisje en ben door het vele geroddel geforceerd uit de kast gekomen. Het eerste gevoel wat in mij opkwam toen ik het Arte College binnenliep, was ‘ik kom thuis’. De warme sfeer en het respect voor elkaar zijn fundamenteel. Net als de open houding van het team dat ruimte geeft om te ontwikkelen en om te zijn. Waar ik op andere scholen vaak het gevoel had dat ik naar docenten een masker voor moest doen, kan ik hier mezelf zijn en mij focussen op dat waarom ik docent ben geworden: de leerling!”

“Ik zie een heleboel leerlingen die hetzelfde voelen, maar mensen om zich heen missen waar ze zichzelf in herkennen. Elkaar vinden is zo belangrijk; zeker op die leeftijd. De hoeveelheid openlijk lhbtqia+ leerlingen op onze school is relatief hoog, dus als die leerlingen zich niet gezien, gehoord of begrepen voelen, voelt dat niet goed. Eigenlijk wil ik uitstralen ‘kom en praat’. Er is niks zo fijn als de docent vinden die er gewoon is en luistert.”

Werk als GSA coördinator

“Ons GSA team bestaat uit drie docenten. Als coördinator heb ik de relatieve luxe dat ik van het Arte College 30 uur per jaar hieraan mag besteden, want gemiddeld krijgt een docent hier maar 10 uur per jaar voor. Zoiets doe je dus echt vanuit een passie of noodzaak, dan dat het gefaciliteerd wordt door de school waarvoor je werkt. Het betaalt zich op een andere manier uit als je ziet wat je kunt doen voor de leerlingen. Met die hoeveelheid uren is onze grootste taak het organiseren van Paarse Vrijdag*. Met die dag kunnen scholieren en docenten met het dragen van de kleur paars hun solidariteit tonen met lhbtqia+’ers.”

“Naast het organiseren van Paarse Vrijdag werk ik ook aan een algemene kennisbasis over lhbtqia+ en ben ik bezig om een leerlingen GSA te helpen opstarten. Het zou mooi zijn als leerlingen elkaar op die manier binnen de school weten te vinden en zo ook kunnen verbinden met de GSA’s van andere scholen in Almere. Zo kunnen ze elkaar bijvoorbeeld helpen met activiteiten organiseren en uitwisselen hoe ze omgaan met weerstand in hun omgeving.”

‘Waar de grens ligt voor de één, begint de ruimte voor de ander’

”We vieren Paarse vrijdag en Keti Koti* omdat het 2 belangrijke thema’s zijn voor onze leerlingen. Thema’s die blijvend aandacht behoeven. We gaan het gesprek aan met de leerlingen over het belang van jezelf kunnen uiten en mogen zijn wie je bent. In dit alles staat één zin centraal: ‘waar de grens ligt voor de één, begint de ruimte voor de ander’. Iedereen mag zijn of haar eigen mening hebben en van elkaar verschillen, zolang we elkaar in waarde laten en elkaar respecteren.”

Verder dan Paarse Vrijdag

“Onder andere tijdens de mentorlessen besteden we aandacht aan emoties en gevoelens. We nemen de leerlingen mee in de rollercoaster die het soms kan zijn. “Wat doe je wanneer je het gevoel hebt dat je jezelf niet kan zijn?” en “Hoe laat je elkaar in waarde?” Door kleine activiteiten te doen waarin we communicatie centraal stellen leren de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar te communiceren, waardoor gevoelens van onbegrip op de achtergrond komen en het gevoel van saamhorigheid plaats krijgt.”

“Uiteindelijk gaat het dus allemaal om het gesprek voeren en de omgeving creëren waarin dit openlijk en veilig kan plaatsvinden. Dat betekent dat ik als docent zelf ook open moet zijn, want anders kan je geen openheid terug verwachten. Ik heb bijvoorbeeld twee jaar in de bouw in Amsterdam gewerkt en heb daar best een racistische visie en taal meegekregen. Het is niet mijn bedoeling en ik wil niet zo zijn, maar ik ben ook mens en soms floept er wat uit. Ik vraag mijn leerlingen en collega’s me erop te wijzen als ik iets zeg of doe wat iemand anders kwetst. Het is dan aan de ander om het niet voor zichzelf te houden, maar het open te leggen.”

Dat iedereen er mag zijn

“Het klinkt misschien heel hypocriet, maar het allermooiste zou zijn als mijn functie er niet hoeft te zijn, we niet in een Pride-walk hoeven te lopen of Paarse Vrijdag moeten vieren, omdat het normaal is. We doen het omdat we hier aandacht aan moeten besteden en we weten dat er strijd is; is het niet binnen de school dan wel erbuiten. Als de noodzaak er niet is om het te vieren, dan weet je dat iedereen er mag zijn. Dan kunnen we het alsnog vieren, maar dan doen we het omdat we van feestjes houden en niet omdat er geen ruimte is voor de ander. Paarse Vrijdag en Keti Koti zijn er, omdat we herdenken wat er is gebeurd, we vieren wat er nu is en ons inzetten voor een toekomst waarin iedereen er gewoon mag zijn.”

Uitleg begrippen

*GSA: GSA staat voor Gender and Sexuality Alliance. Dit is een groep die scholieren of docenten kunnen oprichten om te laten zien dat zij vinden dat iedereen op hun school de vrijheid heeft te kunnen zijn wie ze zijn zonder zich daarvoor te hoeven schamen of te verantwoorden.

*lhbtqia+: lhbtqia+ is de afkorting van lesbisch, homoseksueel, bi+, transgender, queer, intersekse en aseksueel. De plus geeft aan dat de term inclusief is voor mensen die zichzelf anders noemen dan waar deze letters voor staan, zoals aseksueel of panseksueel.

*Keti Koti: Keti Koti is een Surinaams begrip en betekent ‘Verbroken Ketenen’. Jaarlijks wordt op 1 juli de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863 in de toenmalige koloniën Suriname en de Nederlandse Antillen herdacht en gevierd.

*Paarse Vrijdag: Paarse Vrijdag is een nationale dag waarop scholieren en studenten door het dragen van de kleur paars op school hun solidariteit kunnen tonen met lhbtqia+’ers. In Nederland wordt de dag sinds 2010 ieder jaar op de tweede vrijdag van december gehouden.

*Transgender: Transgender personen zijn mensen die een verschil ervaren tussen hun beleving of expressie van gender en het geslacht dat hen bij de geboorte is toegekend.