Een nieuwe vrouw van Almere

Dinsdagavond, kwart over zeven. Hend en ik hebben afgesproken in de Nieuwe Bibliotheek. Een plek waar Hend vaker komt, om haar Nederlands te verbeteren en te lezen. In de centrale hal speelt iemand op de piano – het achtergrondgeluid bij ons gesprek. Hend is dolblij dat zij en haar gezin recentelijk hun Nederlandse paspoorten hebben hebben gekregen: “Dit is nu echt mijn plaats.” Hend is dubbel vluchteling: een Palestijnse vluchteling sinds haar geboorte, nu ook een vluchteling uit het land* waar ze opgroeide. “Ik ben 36 jaar en heb voor het eerst in mijn leven een paspoort. Voorheen had ik alleen vluchtelingpapieren.” Na eerst anderhalf jaar in een asielzoekerscentrum te hebben gezeten, woont het gezin Abou Azra inmiddels drie jaar in Almere. Haar echtgenoot werkt als monteur. De oudste is 11 jaar oud, de middelste 8 en de jongste 4. Hend vertelt dat alleen haar oudste dochter zich nog dingen van de oorlog en de vlucht herinnert. Dan, trots: “Ze heeft onlangs havo-vwo advies gekregen!”

Ik ben 36 en heb voor het eerst in mijn leven een paspoort

Toen Hend vijf jaar geleden aankwam in Nederland, liep ze tegen veel problemen aan. “De eerste periode was echt moeilijk. Ik durfde niet naar buiten of alleen naar de winkel, bang als ik was om iets te moeten vragen. Ik kon brieven niet lezen omdat ik nog geen Nederlands sprak. En ik had geen idee naar wat voor school mijn kinderen moesten.” Hend merkte dat meer vrouwen last hadden van dit soort praktische problemen. Ook huwelijksproblemen kwamen veel voor onder de nieuwkomers die ze kende. “Ik geloof dat een echtscheiding altijd de laatste optie is. Maar veel nieuwkomers krijgen in Nederland huwelijksproblemen: alles is helemaal anders, ze hebben opeens geen werk meer, zitten 24 uur bij elkaar en zijn alles kwijtgeraakt. Ik wilde andere vrouwen helpen met een andere oplossing dan scheiden. Samen kunnen we het hierover hebben en elkaar helpen onze echtgenoten te begrijpen.”

Hend creëerde een gemeenschap waarin vluchtelingenvrouwen kunnen praten over dit soort onderwerpen. De whatsappgroep ‘Vrouwen in Almere’, waar zo’n zestig vrouwen inzitten, vormt de basis van deze gemeenschap. Inmiddels zijn de vrouwen twee keer bij elkaar gekomen. In augustus 2018 hadden ze het over praktische zaken en huwelijksproblemen. Afgelopen januari kwamen de vrouwen samen om het over het Nederlandse onderwijssysteem te hebben, iets dat veel van hen ingewikkeld vinden.

Hend vond het vooral lastig om vrienden te maken in Nederland. “Als je klaar bent met inburgeren en je man naar zijn werk is, zit je vooral thuis. Ik had erg weinig contact met andere mensen en ik wilde zo graag vriendinnen met wie ik Nederlands kon oefenen en van wie ik kon leren over het leven hier. Maar dat was moeilijk omdat ik toen nog niet zo goed Nederlands durfde te spreken. Een mevrouw die toen bij het AZC werkte, heeft mensen uit haar kerk gevraagd of ze met mij wilden afspreken. Zo heb ik mijn beste vriendin in Almere leren kennen.”

Hend probeert nu eenzelfde soort reddingsboei te gooien naar vrouwen die zich voelen zoals zij vijf jaar geleden. “Als ik boodschappen aan het doen ben, en ik zie iemand die twijfelt om iets te vragen omdat ze bijvoorbeeld slecht Nederlands spreekt, ga ik naar haar toe en stel ik mij voor. Dan vertel ik over de whatsappgroep die ik heb en vraag ik of ik ze er ook in wil. Meestal zeggen ze dan ja.”

Hier heb ik eindelijk een stem

Hend valt even stil als ik vraag of ze nog iets anders kwijt wilt. “Ik ben heel verdrietig over wat er in Christchurch in Nieuw-Zeeland is gebeurd en een paar dagen daarna in Utrecht, hier vlakbij. Ik heb veel oorlog gezien in mijn leven. Ik wil dat nooit meer meemaken en dat wil ik ook niet voor andere mensen. Niemand wint in oorlog.” Of ze bang is nu het weer gebeurt en zo dichtbij huis? Fel: “Nee. Ik ben vooral verdrietig. Het is 2019 en we kunnen nog steeds niet  respectvol met elkaar samenleven? Hoe durven ze?”

Voor Hend ligt de toekomst van haar gezin in Almere. “Je hebt hier alles: de natuur, een moderne stad, rust. Maar ik voel me niet alleen verbonden met Almere, ook met Nederland. Nederland geeft mij alles. Veiligheid, een huis. Ik ga mijn best doen voor dit land.” Ze is hier nu ook meer op haar plek dan vijf jaar geleden. “Hier heb ik eindelijk een stem. Thuis had ik dat niet en was je bang voor de gevolgen als je je ergens over uitsprak. Ik moest altijd stil zijn.” Nu ze een paspoort heeft, hoopt Hend binnenkort haar ouders op te zoeken, die nog in de stad wonen waar zij vandaan vluchtte. “Ik heb ze al vijf jaar niet gezien, dat is heel moeilijk. Mijn vader is mijn grootste voorbeeld. Hij blijft altijd positief. Die positieve levenshouding probeer ik op mijn kinderen over te brengen. Het gebeurt me niet dat ze straks 18 jaar oud zijn en negatief in het leven staan. Zo heb ik ze niet groot gebracht!” Zo vader, zo dochter.

*Omdat Hend binnenkort haar familie wil opzoeken in het land waar zij tot voorheen woonde, heeft zij ons verzocht dit land niet te noemen.