‘Emotionele momenten, want dan zit Rakker ineens in een urn’

Toen ze anderhalf jaar geleden een folder van een dierenuitvaartcentrum in de hand gedrukt kreeg, bewaarde ze het zorgvuldig. ‘Voor het moment dat ze er niet meer zou zijn. Kaatje kwakkelde toen al met haar gezondheid.’ Nu ligt het diertje begraven op de dierenbegraafplaats van Anubis. Het dierenuitvaartcentrum is gevestigd in een groene, bosrijke omgeving in Almere, en is vernoemd naar een belangrijke god in de Egyptische mythologie: Anubis. Anubis was de jakhals die de farao naar het hiernamaals begeleidde, de poortbewaker van de dood, en de beschermer van de overledenen.

Het idee voor een dierenuitvaartcentrum komt van Desiree Kruijver (55). Toen haar kat jaren geleden overleed, ging ze naar een dierenbegraafplaats. Ze hoopte dat het uitvaartcentrum het diertje waar ze 21 jaar met liefde voor gezorgd had, een waardig afscheid zou geven, maar helaas bleek dat niet zo te zijn. ‘Ik zat daar in een kamertje met mijn overleden kat, en toen kwam er een mevrouw die zei dat ik eerst moest betalen. Mijn huisdier werd vervolgens weggebracht, en dat was het. Pas veel later kreeg ik te horen waar hij was begraven. Geen eigen grafje, niks,’ zegt Desiree, één van de oprichters van Anubis.

Dat ze nooit op een normale manier afscheid heeft kunnen nemen, deed haar veel verdriet.

Desiree runt het uitvaartcentrum samen met haar partner Heiko Donga (47). Ze leerde Heiko geleden tegen het lijf toen ze haar hond Joy uitliet in het park. Net als Desiree had ook Heiko een golden retriever, Jagger, en ze raakten met elkaar aan de praat. Joy en Jagger werden een stelletje, en Desiree en Heiko langzaamaan ook. Desiree deelde haar wens over het oprichten van een eigen dierenuitvaartcentrum en begraafplaats met Heiko, want dat laatste was er nog niet in Almere. Heiko was direct enthousiast. Na overleg met Staatsbosbeheer en een jarenlang proces met de gemeente, werd Anubis in 2016 geopend.

De gedachte achter dierenuitvaartcentrum Anubis is simpel: huisdieren een waardig afscheid geven. ‘Als eigenaren hun dier komen brengen leggen we het dier eerst in een mandje. ‘Ga eerst even zitten, neem een kop koffie en vertel ons: hoe was Tommy?’ Vaak beginnen ze dan zelf te vertellen over wat hun kat of hond voor hen betekende. Zonder dat ze het zelf doorhebben zijn ze hun rouwproces begonnen,’ legt Heiko uit.

Het sluiten van het grafje wilde ik zelf graag doen.

Tijd speelt hierbij geen rol, benadrukt Desiree, want uit eigen ervaring weet ze hoe belangrijk het is om uitgebreid afscheid te kunnen nemen. Ook Anke benadrukt dat ze hierdoor haar verdriet beter heeft kunnen verwerken. Toen ze Kaatje op een woensdag kwam brengen, werd er eerst een kaarsje gebrand. Hierna besprak ze haar wensen met Desiree en Heiko en werd besloten Kaatje op een vrijdag te begraven. ‘Het sluiten van het grafje wilde ik zelf graag doen. Samen met mijn buurvrouw heb ik Kaatje op een kussentje naar de begraafplaats gedragen. We maakten foto’s en we hebben het grafje gesloten. Het was heel emotioneel,’ zegt Anke.

Eens in de week komt ze ‘even gedag’ zeggen tegen Kaatje. Ze onderhoudt het grafje door onkruid te wieden en de lantaarntjes schoon te maken. Dat doet ze soms ook voor de omliggende grafjes die niet zo vaak worden bezocht. Ze is er dan toch…

Desiree en Heiko geven ook aan dat baasjes hun overgebleven huisdieren mee mogen nemen naar het uitvaartcentrum, want ook dieren hebben de behoefte om afscheid van elkaar te nemen. ‘Als dieren hun overleden maatje zien, weten ze instinctief dat hun maatje niet meer terugkomt.’ De ene hond snuffelt dan even aan zijn overleden maatje, maar er zijn ook honden bij die een uur lang erbij blijven liggen. ‘Heel zielig, vooral als ze altijd samen zijn geweest,’ voegt Desiree toe.

Het grootste en het meest kleurrijke graf op de begraafplaats is dat van Joy en Jagger, de honden van Desiree en Heiko. Joy en Jagger waren altijd aanwezig in het dierenuitvaartcentrum. Jagger lag meestal in de weg met zijn knuffel, en Joy had een bijzondere gave om verdriet aan te voelen. Ze ging dan bij die persoon zitten die het meest verdriet had, in de knusse woonkamer van het centrum dat Desiree en Heiko eigenhandig hebben verbouwd.

Joy en Jagger hebben samen een goed leven gehad. Alles deden ze samen, ook ziek worden. Ondanks hun eigen leed bleven ze oog houden voor elkaar, en zochten ze elkaars gezelschap: echte liefde. ‘We konden niet anders dan ze samen op hun laatste reis te laten gaan,’ zegt Desiree. ‘Maar in ons huis en in ons hart is het stil en leeg. We missen Joy en Jagger nog verschrikkelijk.’

Huisdieren zijn vaak onderdeel van het gezin, en ze spelen ook een belangrijke rol in het leggen van contacten op straat. ‘We hebben hier wel eens 21 personen bij een begrafenis van een hond gehad,’ vertelt Heiko ‘En bij het bezoek thuis (om de overleden hond op te halen) kwam hele buurt kwam langs om afscheid te nemen, zelfs ook toen de overleden hond met een brancard door ons naar buiten werd gedragen. Deze eigenaren hadden Skype aangezet, zodat hun familieleden in Tsjechië betrokken waren bij de laatste momenten van hun familiehond.’

Ik heb meer verdriet om mijn kat dan om een familielid, is dat wel normaal?

Het verdriet om een overleden huisdier wordt vaak door de omgeving gebagatelliseerd, weten Heiko en Desiree. Onterecht. ‘Ik heb meer verdriet om mijn kat dan om een familielid, is dat wel normaal?’ vragen de bezoekers wel eens. Desiree en Heiko zeggen dan dat dit niet vreemd is: een kat is er immers iedere dag, onvoorwaardelijk, en een familielid misschien niet. Huisdieren zijn bovendien volledig afhankelijk van hun baasjes, ook dat versterkt de band.

Het uitvaartcentrum is gevestigd in een zogenoemd tijdelijk gebouw. Anubis kreeg een vergunning voor vier jaar. Of er een nieuwe vergunning verleend wordt op het gebouw, is onzeker. Op dit moment is de gemeente en Anubis bezig met een oplossing. ‘We hebben alles zelf opgebouwd, en er veel geld in gestoken. Verplaatsen van het uitvaartcentrum betekent kapitaalvernietiging en dit alles vanwege regelgeving omtrent tijdelijke gebouwen. Bovendien doe je er veel mensen verdriet mee, want steeds meer baasjes weten ons hier nu te vinden,’ zegt ze.

Momenteel liggen er zo’n 75 dieren begraven, want de meeste eigenaren kiezen nog altijd voor crematie. Heiko en Desiree cremeren de dieren niet zelf, maar werken samen met Dierencrematorium Zaanstad in Wormerveer. Ze brengen de diertjes naar het crematorium en na een week halen ze de as dan weer op. Ook dat zijn emotionele momenten voor de eigenaren, want dan “zit hun Rakker ineens in een urn”. Bij Anubis zijn ook andere aandenkens voor je huisdier te verkrijgen, zoals een pootafdruk in klei of in inkt, een gedenksieraad dat gevuld kan worden met as of haartjes. Ook zijn er (tranen)flesjes met onderin bergkristalletjes en daarbovenop een plukje haar van het overleden huisdier. Er kan as worden uitgestrooid op het strooiveld of meegenomen in een urn naar huis, en bij een collectieve crematie verzorgt Anubis de uitstrooiing over de Noordzee.  

Anke heeft pootafdrukjes van Kaatje, en een kattenkopje met haar naam. Ook heeft ze een fotoboek samengesteld van mooie momenten. Aan het eind van het jaar stuurde Anubis haar ook een in memoriam gedenkvideo, met daarin de namen van alle dieren die dat jaar waren overleden. Kaatjes naam stond er ook tussen, natuurlijk. ‘Erg mooi, mijn Kaatje wordt tenminste niet vergeten,’ besluit Anke.