aan het woord

Fays pap is nu pip

Een ouder die veranderd is van sekse

(c) Masha Osipova voor Avanti

Fay is 25 jaar, woont in Almere en is de dochter van Claire en Nicole. Haar ‘pip’ zoals ze Claire liefkozend noemt, heeft in 2019 vertelt dat ze een vrouw is. ‘’Het woord ‘pap’ klopte niet meer.’’

‘’Om een vrouw ‘pap’ te noemen, dat botst voor mijn gevoel. Omdat pap bij voorbaat niet vrouwelijk is. Maar het woord mam klopte ook niet, want ik heb al een mam. Dus ik ben gaan zoeken naar iets dat dicht bij het woord pap lag. Toen zei ik gekscherend: ‘Nou wat vind je anders van pip?’ Mijn broer en ik noemen haar nu al een aantal jaar pip. Dat voelt heel natuurlijk.’’

(c) Masha Osipova voor Avanti

Het moment dat wij haar ouderlijk huis binnenkomen worden we enthousiast begroet door Jupi en Jojo, de hondjes van het gezin. We krijgen thee en koekjes aangeboden. Fay kreeg van te voren de interviewvragen te zien en begint er nog voor de eerste slok thee over: ‘’Het zijn leuke vragen, maar ik ga beginnen met het beantwoorden van jouw laatste vraag en je hele interview door de war schoppen: hoe ik Claire nu noem is pip…’

Het woord vader is gewoon lastig. ‘’Ik weet dat ze biologisch gezien mijn vader is. Maar het gaat om nu. Het liefst zou ze natuurlijk altijd een vrouw zijn geweest, geboren als meisje.’’

Het is een soort koosnaampje ook. “Ja precies! Ze is gewoon mijn pip. Maar ik ben dus niet opgegroeid met een pip, voor zover ik wist. Ik ben opgegroeid met een pap. We waren gewoon een doorsnee gezin, echt huisje-boompje-beestje.”

(c) Masha Osipova voor Avanti

Dus je heb nooit gemerkt aan Claire dat er iets anders aan de hand was? “Nee. Tot ongeveer twee jaar voordat ze ons vertelde dat ze een vrouw was: ze werd wat stiller en was meer op zichzelf. Ze was moeilijk aanspreekbaar en ik merkte dat ik niet heel erg het gevoel had dat ze er voor mij of ons kon zijn. Dus voordat ze vertelde dat ze eigenlijk een vrouw is, maakte ik me heel erg veel zorgen om haar.”

Wat dacht je dat wat er aan de hand was? “Ik dacht dat ze depressief zou zijn, waar eigenlijk ook een kern van waarheid in zat. Wat ik van de buitenkant zag was natuurlijk het continue gevecht wat ze met zichzelf had. Maar ik wist niet waar dat aan lag. Ze schoof het toen volgens mij af op werk. Uiteindelijk was ze natuurlijk enorm bang om ons te verliezen. Ik snap dat dat een hele enge keuze is, want je hoort niet altijd goede verhalen over zo’n coming-out binnen een gezin. Maar op een gegeven moment was het voor haar geen keuze meer, ze moest echt kiezen voor zichzelf.”

Kan je dat moment nog goed herinneren dat ze het vertelde? “Het was een gek moment. Ik was in die periode ergens aan het logeren om op de honden te passen. Ik wilde mijn beschikbaarheid doorgeven voor mijn werk. Ik overlegde via whatsapp hierover met mam en die zei: ‘Nou, plan het nog maar niet in, want we willen wat belangrijks met jullie bespreken.’ En toen schoot ik meteen in de stress.”

(c) Masha Osipova voor Avanti

Wat dacht je? “Mijn eerste gedachte was dat ze uit elkaar zouden gaan. Of dat er iets ernstigs met pip aan de hand was. Ze was namelijk al zo lang somber. Gelukkig stuurden ze direct na die eerste mededeling wel een bericht erachteraan: ‘Het is niet iets levensbedreigends en we gaan ook niet uit elkaar.’ Maar toch, als het zo belangrijk was dat ik mijn schema moest vrijhouden, blijft je gedachte wel bezig. Ik kon er echt niet bij, ik kon niet bedenken wat er zo belangrijk moest zijn. Ik moest ongeveer een halve week wachten totdat we met z’n viertjes samen thuis konden zitten. Dus dat kan ik me heel goed herinneren, dit gevoel. Ik vond dat heel lastig.”

En toen kwam de dag. “Ik vond het heel spannend. We zaten met z’n vieren aan tafel, zoals we altijd zitten. Pip vond het heel lastig om te beginnen met vertellen. Ze bleef er eerst een beetje omheen praten en draaien. Het begon met een inleidend verhaal en toen vertelde dat ze zich meer vrouw voelde dan man. Maar dat was eigenlijk nog niet heel specifiek. Ik weet nog dat ik dacht: ‘Ze wil voor één dag in de week een jurk aan.’ Ik had geen idee. Maar naarmate het gesprek vorderde werd het duidelijk dat ze gewoon een vrouw is. En ook zo door het leven wilde gaan. En eigenlijk was het een ontzettende opluchting. Ik had echt zoiets van: ‘Is dit alles?’ Ik zag het meer als iets wat gewoon op te lossen is. Stel je bent depressief dan is het heel lastig om eruit te komen. En nu was het, je bent vrouw, je gaat leven als vrouw, opgelost!”

Hoe reageerde je broer? “Die zei: ‘Goh had je dit niet gewoon kunnen appen?’ Haha! Heel nuchter. Hij zei: ‘Het enige waar ik boos op ben is dat je het zo laat hebt verteld.’”  

Voelde jij dat ook zo? “Ik snapte wel dat ze er lang over heeft gedaan. Want het is zo’n ontzettende lastige keuze. Je riskeert toch je familie te verliezen.”

Nu wisten jullie hoe het zat. Maar hoe hebben jullie dit aan de buitenwereld verteld? “Pip vond het toch niet heel fijn om ‘opeens’ als vrouw de straat op te gaan. Wat ze absoluut niet wilde is dat mensen achter je rug om gaan roddelen. Daarom hadden mijn ouders iets bedacht. Pip had briefjes gemaakt en die hebben ze samen door de brievenbus gedaan bij alle buren. Dit om iedereen in te lichten van haar transitie. Ook stond er in de brief dat als je vragen hebt, je deze altijd kon stellen. Ik vond dat zo sterk dat ze dat hebben gedaan.”

Hoe reageerden je opa en oma? “Voor mijn oma was het heel erg wennen. Ze zegt het soms nog wel eens verkeerd.  Maar per ongeluk natuurlijk. Pip wilde heel graag dat haar ouders de tweede naam voor haar zouden bedenken. Zodat ze toch een naam mee kon dragen heeft die haar ouders hebben bedacht. Het werd Mylène, Claire Mylène. Dit staat in een lijstje op de plank hier. Mijn opa heeft dit zelf gemaakt zodat hij het in papier kon overhandigen. We waren ‘bang’ dat het misschien zo’n typische hollandse naam zou worden als Karin haha, maar dat was niet zo. Mijn opa en oma zijn na de eerste schok, echt ontzettend supportive geweest naar haar. Mijn opa wilde ook een nieuwe foto van Claire. En die zette die neer zodat hij elke ochtend zijn dochter kon begroeten. Zo lief. En altijd als ie belde zei hij: ‘Dag meisje.’ Echt ontzettend lief. Mijn opa is nu helaas overleden. dat is voor pip nu wel een enorm gemis.”

(c) Masha Osipova voor Avanti

En je moeder wist het al, maar was het voor haar een schok of had ze het wel zien aankomen? “Ze had het totaal niet zien aankomen. Eigenlijk niemand die dichtbij pip stond had het zien aankomen. Het eerste wat mijn mams zei was: ‘Ik zal altijd van je blijven houden.’ Maar natuurlijk was het voor mijn moeder een enorme omschakeling. Ze wist wel dat er ‘iets’ was, maar pip kon er gewoon niet over praten. Op een gegeven moment heeft mijn moeder het er toch echt weten uit te trekken.”

Je ouders zijn nog bij elkaar. “Mijn mams zei: ‘Ze blijft altijd dezelfde persoon.’ Ze vindt het ook belangrijk om in een relatie een maatje te hebben. Of ze nou een man of vrouw is. Het is dezelfde persoon met wie ze alle mooie herinneringen heeft meegemaakt. En met wie ze ook nog mooie herinneringen mee wil maken.”

Voelde het voor jou alsof je geen vader meer had? “Pip voelt niet meer als mijn vader nee.” 

En was dat lastig? “Op zich viel dat wel mee. Maar soms vind ik het wel lastig als ik oude filmpjes tegenkom. Als ik dan ‘Hey papa’ hoor. Ik schrik er dan een beetje van, Ik heb er zo aangeleerd dat ze geen papa meer is.”

Ben je daar dan even verdrietig over als je oude filmpjes of foto’s ziet? “In het begin wel een beetje. Maar als ik weer logisch nadenk is ze natuurlijk nog steeds mijn ouder. En nu dat ze lekkerder in haar zit kan ze er ook veel meer voor ons zijn. Daarom voelt het meer alsof ik er een ouder voor terug heb gekregen, die ik eigenlijk kwijt was. En daar ben ik heel dankbaar voor. Ze is er en ze houdt heel veel van me.”

Kan je het moment herinneren dat je je pip voor het eerst als vrouw zag? “Dat vond zij vooral heel erg spannend. Ze durfde bijna niet naar beneden te komen. Ze was zo zenuwachtig en dat snap ik wel. Ik was de tweede persoon die haar zag op die manier.”

En hoe vond jij het? “Ik was voornamelijk bezig met haar geruststellen. En natuurlijk was het even wennen. Maar dat was het dan ook. Ik was eigenlijk vooral heel blij om haar blij te zien. Als ik dan dacht aan de laatste jaren voordat ze het verteld had, met alle spanning in huis was er nu vooral opluchting ze liep 50 jaar met een geheim rond! Dat lijkt me zo ontzettend zwaar.’’

Wat zou je willen vertellen aan dochters en zonen die in jouw situatie zitten? “Er zullen dingen veranderen, maar het blijft nog steeds van binnen dezelfde persoon met wie je bent opgegroeid. En dezelfde persoon die zoveel van je houdt. Dus houd gewoon terug van diegene!’’  

(c) Masha Osipova voor Avanti