Gelijkwaardigheid is een recht, geen realiteit

Bureau Gelijke Behandeling Flevoland (BGBF) werd eens benaderd om vluchtelingen in Almere te onderwijzen over grondrechten en het gelijkheidsbeginsel. Enigszins recalcitrant stelde ik, samen met een andere stichting, een plan voor waarin we iedereen, nieuwkomers én gevestigde Almeerders, zouden leren over onze grondrechten en vooral, hoe je deze in de praktijk brengt. Ons plan is het niet geworden, maar ik sta er nog steeds achter. Een vorm van basiskennis is nodig, maar gelijkwaardigheid begrijpen doe je niet in een klaslokaal. Je kunt erover lezen en horen, maar het je eigen maken is een heel ander verhaal en een lang proces. Gelijkwaardigheid kan pas worden geleefd in het contact met je medemens en als beide partijen hiernaar streven. Hier hebben we allemaal nog wat in te leren.

Meten met twee maten

‘Eindelijk een site die het goed uitlegt’ zeggen een aantal vluchtelingen tegen Cornelia Visser-Rittmann, bestuurder bij Bureau Gelijke Behandeling Flevoland en iemand die zich al vele jaren belangeloos inzet voor vluchtelingen. De site waar ze het over hebben heet ‘refugee help’ en is in 2022 gemaakt voor Oekraïense vluchtelingen. In maart 2023 werd deze uiteindelijk uitgebreid om alle vluchtelingen te kunnen voorzien van informatie. Hoe bizar is het dat, terwijl er in Nederland al jaren vluchtelingen reddeloos rondlopen in het mijnenveld van onoverzichtelijke regels en procedures, er een oorlog dichterbij huis voor nodig is om een toegankelijke informatieve website te maken. Na de uitbraak van de oorlog in Oekraïne heeft BGBF vele burgers gesproken die verontwaardigd waren over hoe anders er werd omgegaan met vluchtelingen uit Oekraïne, ten opzichte van vluchtelingen uit Arabische landen waar toch ook oorlogen woeden. Het is een pijnlijke confrontatie met de twee maten waarmee gemeten wordt. Hoe kun je veronderstellen dat je die ‘ander’ wel eens zal leren wat gelijkwaardigheid betekent, terwijl je er zelf zo jammerlijk in faalt.

Discriminatie

Ons recht op een gelijkwaardige behandeling en gelijke kansen is geen dagelijkse realiteit. In Flevoland heeft 29% van de inwoners het afgelopen jaar discriminatie ervaren. Voor mensen met een niet-westerse migratieachtergrond is dat 65%. Een kwart van de Flevolanders heeft discriminatie zien gebeuren bij een ander 1 . Jaarlijks wordt in Almere discriminatie op grond van herkomst en/of huidskleur het meeste gemeld, gevolgd door seksuele gerichtheid, handicap of chronische ziekte, geslacht en godsdienst 2. Het zit hem dus niet zozeer in dat hier in Nederland iedereen gelijk wordt behandeld, maar eerder dat men zich in ieder geval ergens op kan beroepen als dat niet zo is.

De kracht van de nieuwe Almeerder

Laten we openstaan voor dat wat we van elkaar kunnen leren. Goede onderwijzers of hulpverleners denken niet dat zij alle wijsheid in pacht hebben, maar zijn nieuwsgierig en staan open voor de lessen die ze zullen ontvangen van hun leerlingen en cliënten. Dat begint met de ander te zien als mens. Als iemand met ervaringen, kennis en talenten. Te kijken naar wat iemand kan brengen en wat iemand nodig heeft, in plaats van iemand weg te zetten in een hulpeloze groep. “Vluchtelingen hebben geen redder nodig, maar een gids die hen de weg wijst” zei Mardjan Seighali 3 treffend. We moeten af van het redderscomplex, waarin we denken het beter te weten, en openstaan voor echte ontmoeting, verbinding en begrip. Als je ervan overtuigd bent dat alleen jij iets te brengen hebt, zal je die ander nooit echt gaan zien.

1 https://bureaugelijkebehandeling.nl/wdiscflevo_discriminatieklimaat-provincie-flevoland-2023_definitieve- rapportage_20-maart/

2 https://bureaugelijkebehandeling.nl/jaarverslag-2022-bureau-gelijke-behandeling-flevoland-2-2/ https://bureaugelijkebehandeling.nl/monitor-2017-2021-digitaal-lr/

3 Uit het boek ‘Tot op de dag’, geschreven door Mardjan Seighali, destijds directeur-bestuurder van Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF. Nu is zij voorzitter van het Humanistisch Verbond.

Marloes Huijsen is directeur van Bureau Gelijke Behandeling Flevoland. Na haar studie culturele antropologie en criminologie is ze gestart bij de stichting en heeft zich hier in verschillende hoedanigheden ingezet voor een samenleving van gelijke kansen. Dat is nu alweer 10 jaar geleden.  

Bureau Gelijke Behandeling Flevoland is een onafhankelijke instelling die zich richt op het voorkomen & bestrijden van discriminatie op alle gronden. Elke gemeente in Nederland heeft een antidiscriminatievoorziening. Bureau Gelijke Behandeling is de voorziening voor Almere, Lelystad, Noordoostpolder, Dronten, Urk en Zeewolde. Iedere inwoner of organisatie van Flevoland die ervaring heeft met discriminatie of hier vragen over heeft, kan bij het bureau terecht. www.bureaugelijkebehandeling.nl