Helpen door herkenning

De fysiotherapeut voorspelde dat Angela nooit zou kunnen lopen, toch leerde ze het op haar tweede. Toen zei hij dat ze altijd gebruik zou moeten maken van een speciale fiets, maar ook dat bleek een foute voorspelling. Het zijn veelzeggende herinneringen van iemand die altijd lager werd ingeschat, en hierdoor juist strijdvaardiger werd. ‘Als je een beperking hebt, moet je je tien keer harder bewijzen dan een ander. Want mensen zien alleen de buitenkant, en denken hierdoor dat je niets kan,’ zegt Angela met een krachtige stem.

Angela werd te vroeg geboren. Door zuurstofgebrek in de hersenen liep ze een halfzijdige verlamming op. Ook is haar zicht slechts één vierde van wat het hoort te zijn. Zo ziet ze wel dat er iemand aan komt rijden, maar wie het is? Geen idee. Puur overleven, noemt ze haar jeugd en haar tijd als jongvolwassene. Hoewel ze op de basisschool niet werd gepest (‘kinderen in de klas wisten niet beter’), veranderde dat toen ze ouder werd. Op de middelbare school was ze ‘anders’, en kreeg ze te maken met pestgedrag. Maar de problemen begonnen pas echt toen ze na haar opleiding werk zocht. ‘Al tijdens het sollicitatiegesprek merkte ik dat er een afwijzing zou volgen. En ja hoor, even later viel er een brief op de mat waarin stond dat ze een geschiktere kandidaat hadden gevonden.’

Banen die ze wel kreeg, werden vaak door de overheid gesponsord. Zo werkte ze jarenlang voor een bedrijf dat volledige loonsubsidie van het rijk kreeg. Op een dag werd de zogeheten ‘Melkertregeling’ opgeheven, en kon Angela vertrekken. Ze was een te dure kracht geworden, aldus het bedrijf. ‘Ontzettend naar,’ vertelt Angela, die hierna nooit meer aan een baan is gekomen en op een gegeven moment zelfs werd afgekeurd. ‘Want dat ik niet zo snel loop als een ander, betekent niet dat ik het niet kan. Ik heb gewoon mijn eigen tempo.’

Na de geboorte van haar tweede kind, ging ze aan de slag als vrijwilliger op basisscholen. Van bibliotheekmoeder en feestorganisator tot aan sportdagen en de ondernemingsraad: Angela deed van alles. En haar inzet werd gewaardeerd. Nu is ze actief binnen de huurdersorganisatie van Groene Steden, én is ze vrijwilliger voor OCO Almere, een organisatie die inwoners op allerlei gebieden ondersteunt. Zo worden ouders van kinderen met autisme, mensen met een beperking, jongeren en daklozen gekoppeld aan ervaringsdeskundigen die ze kunnen helpen. Als onafhankelijke cliëntondersteuner (OCO) wordt Angela vaak gekoppeld aan mensen met een beperking. Ze helpt als ze hun huis moeten laten aanpassen, hulpmiddelen nodig hebben en geeft advies.

‘Ik ga bij mensen langs, hoor hun verhaal aan, en verdiep me in hun ziekte en de gevolgen daarvan. Wat hebben ze nodig? Hoe ziet hun toekomst eruit? Wat kunnen ze over paar jaar nog wel en wat niet? Op basis daarvan stel ik vast hoe hun huis er uit moet komen te zien, of ze hulpmiddelen nodig hebben of een complete rolstoelwoning, bijvoorbeeld,’ legt ze uit.  

Angela werkt niet alleen met cliënten die een beperking hebben: ze ondersteunt ook partners bij een vechtscheiding. Vijf jaar terug maakte ze er zelf één mee. Toen het tussen haar en haar ex niet meer ging, werd ze door hem uit huis gezet. Maandenlang was ze dakloos, woonde ze bij haar ouders, totdat ze een kamer kreeg van het Leger des Heils en uiteindelijk een woning vond.

Omdat ze zelf in een soortgelijke situatie zat, herkent ze giftige relaties direct. De kinderen worden hier vaak de dupe van, vertelt ze, en jeugdinstanties werken niet altijd in het belang van het kind. ‘Bij mij ook niet toen, want ze keken niet naar wat er achter gesloten deuren gebeurde. Dominante personen hebben vaak een masker op. Ze verplichten hun partner om te doen wat zij willen. Buitenshuis zijn ze zogenaamd de perfecte ouder, maar zodra de voordeur dicht gaat veranderen ze in tirannen,’ aldus Angela, die niet alleen bemiddelt en advies geeft, maar ook een luisterend oor biedt.

OCO Almere bestaat nu precies drie jaar, waarvan Angela er al twee heeft meegemaakt als vrijwilliger. Door de jaren zag ze organisatie groeien – blijkbaar was er in Almere ontzettend veel behoefte aan een onafhankelijke cliëntondersteuners. ‘En andersom, want er zijn heel veel vrijwilligers bijgekomen,’ legt ze uit. ‘OCO begon met een paar vrijwilligers, maar nu zijn het er al een stuk of zestig.’ Zestig mensen die ieder hun eigen ervaringen en deskundigheid meenemen. Of je nou vragen of adoptie hebt of een oudere Almeerder bent die slecht ter been is: bij OCO kun je terecht. Zodra je belt krijg je een manager aan die lijn er voor zorgt dat je aan de juiste medewerker wordt gekoppeld.

Het is dankbaar werk, benadrukt Angela. Laatst heeft ze ervoor gezorgd dat een woning met een pakket aan eisen werd goedgekeurd door de gemeente. ‘Sommige mensen zeggen alleen nog maar vriendelijk gedag op straat nadat je naar hun verhaal hebt geluisterd – dat was genoeg. Anderen houden daarentegen contact. Ik vind beiden prima.’

De werktijden verschillen. Zo kan het voorkomen dat ze maar een paar uur per week bezig is, of juist dagenlang in de weer is. Soms wordt Angela in de avond gebeld door een cliënt die in een noodsituatie zit. Altijd neemt ze de telefoon op. Het delen van haar ervaring en kennis geeft veel voldoening. ‘Er wordt niet naar mijn beperking gekeken, maar naar mij als persoon. Naar wat ik kan en wat ik doe. Voor het eerst in mijn leven voel ik me echt gewaardeerd,’ besluit Angela.