Levensboek Kleurrijk Almere: Een brug tussen generaties en hulpmiddel in de zorg

In de gezondheidszorg is er een groeiende behoefte om ouderen, zeker die met een migratieachtergrond, op een dieper niveau te ondersteunen. Één van de meest krachtige instrumenten die hierbij kan helpen is het Levensboek. Dit boek biedt ouderen de kans om hun verhaal te vertellen en het helpt zorgverleners om beter in te spelen op de persoonlijke wensen en behoeften van hun cliënten. Koos Bartels, ruim 18 jaar huisarts en 17 jaar aandachtsfunctionaris Kleurrijk bij Zorggroep Almere, is een van de drijvende krachten achter het levensboek. Op 18 november wordt het boek gelanceerd en zal Koos tegelijkertijd afscheid nemen van de zorg.

Wat is het Levensboek?

Het Levensboek is veel meer dan een verzameling herinneringen; het is een gestructureerde methode waarmee ouderen terugblikken op hun leven, door vragen te beantwoorden over hun kindertijd, jeugd, woon- en werksituaties en belangrijke levensgebeurtenissen. “Het is een methode die ouderen helpt hun ervaringen en levenslessen te ordenen en te delen,” vertelt Koos. “Dit boek stelt ouderen in staat om zowel hun vreugdevolle momenten als moeilijke ervaringen vast te leggen, wat hen houvast kan bieden in hun latere levensfase.”

Een instrument in de zorg

Voor zorgverleners en familieleden biedt het Levensboek een waardevol inzicht in de belevingswereld van ouderen. Het kan ingezet worden door psychologen, geestelijk verzorgers en andere zorgprofessionals, vooral bij ouderen met dementie of depressie. “Het bewust triggeren van herinneringen helpt familieleden en zorgverleners beter aan te sluiten bij de leefwereld van ouderen,” legt Koos uit. “Voor ouderen met depressieve klachten nodigt het Levensboek uit om te focussen op waardevolle en positieve herinneringen, wat hen helpt om kracht te vinden in hun eigen verhaal.” In de palliatieve zorg heeft het boek een unieke waarde. Het kan een gesprek openen over de acceptatie van het levenseinde en het vinden van betekenis in de laatste levensfase. “In een tijd waarin de zorg onder druk staat, is het des te belangrijker dat we de mens achter de patiënt blijven zien,” aldus Koos.

Het belang van culturele verbinding

Naast persoonlijke reflectie, speelt het Levensboek een belangrijke rol in het ondersteunen van ouderen met een migratieachtergrond, die vaak met specifieke gezondheidsuitdagingen kampen. “Ouderen met een migratieachtergrond ervaren vaker eenzaamheid, angst en depressie,” vertelt Koos. Het Levensboek Almere is daarom ook geïllustreerd en bevat een speciaal hoofdstuk over familierelaties, om het samenzijn en de veerkracht binnen families te ondersteunen. Hiermee biedt het boek niet alleen persoonlijke reflectie, maar ook voorlichting over gezond ouder worden op een manier die aansluit bij diverse culturen. Het boek brengt daarnaast het gesprek over goed ouder worden met prikkelende vragen op gang.

Generaties verbinden

Het Levensboek helpt ook om een brug te slaan tussen generaties. Voor veel ouderen is het delen van levenservaringen niet alleen een manier om terug te kijken, maar ook een middel om de jongere generatie te inspireren en te ondersteunen. “Het delen van familieverhalen kan het zelfbeeld en de identiteitsontwikkeling van jongeren versterken,” legt Koos uit. “Het geeft jongeren inzicht in hun achtergrond en familiegeschiedenis, wat van grote waarde kan zijn in een samenleving die steeds meer individualistisch wordt.”

Verhalen van ouderen als basis voor zetere zorg

Met de toenemende druk op de zorg en de versnippering van de zorgverlening, raken de persoonlijke verhalen van patiënten vaak verloren. Het Levensboek helpt dit probleem te verzachten door ruimte te creëren voor het hele verhaal van een persoon – niet alleen hun medische geschiedenis, maar ook hun levensloop en ervaringen. Dit kan zorgverleners helpen om zorg op maat te bieden en de juiste interventies te kiezen die echt aansluiten op de behoeften van de oudere.

Een waardevolle bijdrage aan de zorg

In een tijd van grote veranderingen in de zorg, biedt het Levensboek een unieke kans om een menselijke verbinding te behouden. “We hopen dat het Levensboek ouderen helpt hun stem te laten horen,” zegt Koos, “zodat hun wensen en behoeften niet verloren gaan in de bureaucratie van de zorg.” Het Levensboek creëert ruimte voor dialoog, niet alleen binnen families maar ook tussen ouderen en zorgverleners. Zo ontstaat er niet alleen meer begrip, maar wordt er ook een sterkere basis gelegd voor zorg die echt aansluit bij wat ouderen nodig hebben.