Ik voel me echt welkom in Almere

De taal leren, werk zoeken, vrienden maken: helemaal opnieuw beginnen in een vreemd land kan lastig zijn voor nieuwkomers. Daarom is er nu een speciale app ontwikkeld waarmee Oekraïense vluchtelingen makkelijk contact kunnen leggen met instanties, bewoners en elkaar. De lancering van de Welcome App werd eind april feestelijk gevierd met honderden nieuwkomers en Almeerders, Oekraïense hapjes en heel veel dansjes.

De deuren van de Kunstlinie zijn nog maar net open en toch is de zaal al goedgevuld. Buiten de zaal kunnen kinderen knutselen, binnen hoekhappen, sjoelen en spijkerpoepen. Aan beide kanten zijn er stands opgesteld waar mensen niet alleen informatie kunnen opvragen, maar ook eten kunnen halen: Oekraïense soep, kleine pannenkoekjes en vele andere hapjes uit het land dat tegenwoordig zo vaak in het nieuws is. Het duurt dan ook niet lang of bijna iedereen loopt met een drankje of een hapje in het rond.

Ook Lyuda (44) wacht met een bakje soep, ‘de smaak van thuis’, op het programma dat binnen enkele minuten zal starten. Ze heeft ernaar uitgekeken, zegt de 44-jarige moeder, vooral omdat ze hoorde dat er veel andere mensen uit Oekraïne zouden zijn. ‘Ik woon al jaren in Almere, en heb het hier altijd naar mijn zin gehad, maar het was wel lastig om een plek te vinden in de samenleving,’ zegt ze. ‘Ik heb me lang geïsoleerd gevoeld, vooral omdat ik de taal niet goed sprak en het binnen de Oekraïense migrantengemeenschap niet vanzelfsprekend is om snel onderling contact te leggen. We zijn over het algemeen best gereserveerd. Op zo’n feest als dit leg je makkelijker contact.’

Ze is samen met haar twaalfjarige dochter Sandra en haar moeder naar het welkomstfeest gekomen. De moeder van Lyuda woont nog maar net in Nederland. Ze ontvluchtte Oekraïne vanwege de oorlog met Rusland. ‘Haar leeftijdsgroep (70-80 jaar) raakt sneller geïsoleerd dan de jeugd. Ze leren de taal minder snel, hebben weinig geld en snappen het internet niet goed. Ook daarom zijn we hier vandaag: hier kan ze leeftijdsgenoten ontmoeten.’

Zo verlegen en bescheiden als Lyuda en haar moeder zijn, zo ontwapend is (klein)dochter Sandra met haar vlotte babbel. Ze gaat al jaren naar de theaterschool, vertelt ze met veel gebaren, en net als veel andere kinderen die meertalig worden opgevoed naar een speciale kopklas om de Nederlandse taal beter onder de knie te krijgen en daarna naar het Vwo te gaan. Hoe vindt ze het dat oma nu altijd bij haar is? ‘De reden daarvan is natuurlijk niet leuk, maar het is wel fijn dat oma nu bij ons woont. Ze doet veel spelletjes met me, wacht op me als ik uit school kom, en dankzij haar leer ik mijn moedertaal ook beter. Eerst kon ik het alleen maar verstaan, nu gaat het antwoorden steeds beter,’ vertelt Sandra.

Van de Welcome App, de reden dat ze hier vandaag zijn, hebben ze nog niet gehoord. Maar daar zal snel verandering in komen als Julius Weise het podium betreedt. Hij legt uit dat de op een platform waar nieuwkomers activiteiten kunnen boeken, instanties en particulieren activiteiten kunnen aanbieden, contacten worden gelegd tussen nieuwkomers en lokale Almeerders en waarop nieuwkomers een helpdesk kunnen raadplegen. Loes van de Welcome app voegt toe: ‘We geloven erin dat technologie mensen helpt om elkaar beter te leren kennen.’

Op de dag van de officiële lancering hebben al 330 mensen de app gedownload, en zijn er al vijftien organisaties actief die in totaal honderd activiteiten aanbieden: van taal- en fietslessen tot aan buurtcafés. Momenteel is de app alleen nog voor de met de Oekraïense doelgroep. ‘Maar het plan is om binnenkort ook live te gaan voor de rest van de statushouders,’ aldus Loes.  

Valentina (34) is nog maar een paar weken in Nederland, maar kent de Welcome App wel. Ze heeft er doorheen gescrold, op zoek naar activiteiten. ‘Vooral naar taallessen, want momenteel gebruik ik Duolingo. Dat gaat ook redelijk goed, maar om de taal echt goed de te leren heb je lessen en gesprekken nodig.’ Dat er vast veel Almeerders bereid zijn om de taal met haar te oefenen, hetzij slechts tijdens een gesprekje in een winkel, blijkt uit haar ervaringen. ‘Mensen lachen op straat naar me, ze zeggen hallo: in Almere zijn ze echt heel vriendelijk. Dat doet me goed.’

Opvallend is dat veel Oekraïners die vandaag naar het lanceerfeest zijn gekomen nog maar net gevlucht zijn, terwijl de oorlog al langer als een jaar gaande is. Velen vertellen dat ze geprobeerd hebben om zo lang mogelijk te blijven, totdat de bommen en gevechten dichterbij kwamen en de situatie onhoudbaar werd. Dat geldt ook voor Jelena, een dokter die in haar thuisland veel met ontheemden werkte. ‘Ik wilde eigenlijk niet vluchten, maar het werd simpelweg te gevaarlijk. Toen ben ik naar Nederland gekomen.’ Hoelang ze blijft, weet ze nog niet. ‘Het plan is om eerst een paar maanden op adem te komen, en dan weer terug te gaan naar Oekraïne, alleen moet het dan wel veilig zijn.’

Net als Valentina benadrukt ze dat Oekraïners veel meer steun nodig hebben om ervoor te zorgen dat de oorlog eindigt. ‘Wereldwijd wordt er heel veel geld uitgegeven aan het vermoorden van mensen, maar niet aan het redden van mensen. Al dat geld kan beter worden besteed aan educatie, gezondheidszorg en noem maar op,’ aldus Valentina, die iedere dag hoopt op een magische oplossing zonder geweld. 

De Almeers nieuwkomers beantwoorden vragen over Oekraïne beleefd, doch bondig en enigszins gereserveerd. Liever praten ze over hoe het leven in de opvanglocatie is, over hun vrienden daar en over de warmte die ze ervaarden toen ze net in Nederland aankwamen. Ook Ina (40) leidt ons trots naar de vriendinnen die ze in de opvanglocatie heeft ontmoet. ‘Ik woon in een hotel. Hoe bijzonder is dat iemand dat heeft opengesteld voor vluchtelingen?’ zegt ze enthousiast.

In de opvanglocatie heeft ze al veel vrienden gemaakt. Ze komen allemaal uit Oekraïne. Contact met locals heeft ze nog niet echt. Daar moet de Wellcome App verandering in brengen. ‘Ik heb er al naar gekeken: het ziet er veelbelovend uit! Ik zal het vooral gaan gebruiken om leuke dingen te gaan doen en af te spreken met nieuwe mensen in Almere,’ glimlacht ze, eraan toevoegend dat ze zich ‘echt heel welkom’ voelt in deze stad.

En dat is precies de bedoeling, benadrukt wethouder Froukje de Jonge, die samen met Beri Shalmashi van Avanti op het podium wordt geïnterviewd. ‘Almere is een stad voor iedereen,’ zegt ze. ‘En iedereen weet hoe het is om nieuw te zijn in Almere, aangezien de stad nog niet zo lang bestaat. Daarom is Almere de leukste plek voor nieuwkomers,’ voegt Beri toe. Een instemmend geknik van de Oekraïense nieuwkomers, die met een koptelefoon op naar het vertaalde gesprek luisteren.

Na de podiumgesprekken barst het feest los. De ruimte is inmiddels afgeladen, de rijen voor de stand met drank lang, de kruidkoeken aan de lijn al op. Overal wordt gegeten, gedronken en gepraat. En als de dj een paar bekende Oekraïense volksplaten opzet, komt zowel jong als oud van z’n stoel. Even geen zware gesprekken, even geen zorgen, even geen oorlog: het is tijd voor de polonaise. Dansen doen de Oekraïense nieuwkomers graag, en dat kunnen ze als de beste.