In het bestuur met het HEMA-meisje

Uit vervelende situaties

In mijn jeugd was mijn oudere zus de belangrijkste vrouw in mijn leven. Zij werd korter gehouden dan de jongens in ons gezin. Dit kwam doordat zij de oudste was, maar ook omdat zij een meisje was. Van mijn zus werd verwacht dat zij ging trouwen en daarom geen opleiding nodig zou hebben, net als mijn moeder die alleen de huishoudschool gedaan had. Mijn zus heeft hierdoor altijd het gevoel gehad dat zij een achterstand opliep tijdens haar jeugd. En dit was ook zo, het maakte een enorm verschil in de kansen die zij kreeg ten opzichte van mijn broer en mij. Op jongere leeftijd was ik mij niet bewust van dit verschil, dat kwam later pas.

De mooiste herinnering met mijn zus is de band die ik met haar kreeg toen zij ging scheiden en op eigen benen moest gaan staan. Wij komen uit een Fries gereformeerd gezin, een familie waarin gevoelens niet werden geuit. Maar in deze crisissituatie hebben we wél samen gepraat. Ze had een baan met een laag inkomen, kinderen thuis en kon regelmatig haar rekeningen niet betalen; ze moest het ene gat met het andere vullen. Mijn zus heeft er op latere leeftijd voor gekozen om alsnog een opleiding te gaan volgen, omdat ze wist dat er meer in zat. Wat zij mij leerde is; ook al vindt iedereen dat je domme ideeën hebt, als je er zelf in gelooft moet je gewoon door blijven gaan. Er was veel kracht voor nodig om haar leven weer op de rails te krijgen, dat bewonder ik enorm.  Het lukte haar elke keer om zichzelf weer uit vervelende situaties te trekken.

'Wat zij mij leerde is; als je er zelf in gelooft moet je gewoon door blijven gaan.'

Het HEMA-meisje

Ik ben bestuurslid geweest bij de FNV en werkte daarin samen met Karin Adelmund. Zij stond bij ons bekend als het HEMA-meisje omdat zij jarenlang in een winkel gewerkt had voor een klein inkomen. Dankzij deze ervaring kon zij bij de FNV altijd al onze beslissingen vertalen naar de gevolgen voor mensen met lage inkomens. Er zijn weinig bestuurders die uit die positie komen en kunnen begrijpen hoe het bijvoorbeeld is als vrouw om werk en zorg in je eentje klaar te spelen. Ik herkende mijn zus in haar situatie, haar persoonlijkheid en in haar verhalen. Mijn zus had ook dat winkelmeisje kunnen zijn. Toen Adelmund lid werd van de PVDA ben ik dat ook geworden. Zonder haar had ik die stap niet genomen en zat ik hier nu niet.

Een wereldprimeur

Toen ik voorzitter was van stadsdeel Zeeburg in Amsterdam heb ik Fatima Elatik gevraagd om de eerste Marokkaanse wethouder in Nederland te worden. Iedereen verklaarde mij voor gek, ze vonden haar veel te jong. Ik zag heel veel talent in haar en vond het ook belangrijk dat zij een rolmodel was voor meiden in Amsterdam. Uiteindelijk deed ze het en ze had lef. Ze heeft een grote mond, dat hoort ook wel een beetje bij haar.

'Zonder haar had ik die stap niet genomen en zat ik hier nu niet.'

Ze heeft heel veel aan empowerment gedaan voor vrouwen die nooit hun wijk uitkomen en het was een wereldprimeur dat zij als eerste moslima een huwelijk voltrok tussen twee mannen. Ik heb altijd gedacht dat een hoofddoek een teken is van onderdrukking, maar zij heeft mij laten zien hoe belangrijk haar hoofddoek voor haar is en dat deze haar eigen emancipatie niet in de weg staat maar onderdeel is van haar identiteit. Ik ben sindsdien niet meer van mening dat de hoofddoek altijd een vorm van onderdrukking is. Dit kan het geval zijn, maar het gaat er uiteindelijk om wat er onder die hoofddoek gebeurt. Op deze manier heb ik geleerd hoe het belangrijk is om in je organisatie mensen te hebben die inzichten brengen waar je normaal gesproken geen rekening mee houdt.