Niet te pannen

Ik heb even na moeten denken over wat Pan-Aziatisch voor mij betekent. Onderzoeken eigenlijk, want persoonlijk voelde ik me, als Indische, niet aangesproken toen bijvoorbeeld een groep als het Pan Asian Collective opgericht werd. 

   

Het woord Pan, dat geheel/alle betekent in het Grieks, wordt voor verschillende eensgezinde of culturele groeperingen geplakt om iets aan te duiden. Pan-Aziatisch, Pan-Islamisme en ga zo maar door. Het is eigenlijk net alsof je ze –in dit geval de Aziaten – met zijn allen in een nog kleiner hok duwt. Alsof unieke land- of streekgebonden tradities er niet toe doen. Dat het tot doel heeft om ze met elkaar in verbinding te brengen snap ik en is ook heel erg fijn in deze tijd, maar ergens voelt het niet goed. Door onze unieke culturele roots op de grote hoop van Aziaten te gooien, creëer je ook meer wrijving. Een Chinees is geen Thai en een Filipijn is geen Afghaan. Vaak hebben ze niet eens iets met elkaar gemeen. De een zijn Aziatische cultuur is de andere niet.

En dan zijn daar de Indo’s, mensen zoals ik. Wij zijn al helemaal niet in hokjes te duwen, laat staan te pannen. Het laatste beetje cultuur dat er nog over is van Indisch zijn, houden we angstvallig vast. Weg met je ge-pan, tenzij het een wadjang is want daar weten we wel raad mee.

In het voormalig Nederlands-Indië ontstond er een subgroep die voortkwam uit (gedwongen) romances tussen Nederlandse kolonisatoren en Indonesische vrouwen die vaak werkten voor de westerse heren. In de drieënhalve eeuw dat Indonesië onder bezetting van Nederland was, zijn er miljoenen Indische mensen geboren. Mensen met twee culturen in hun genen, wijd verspreid over Indonesië. Een land dat veertig keer zo groot is als Nederland, waarbij elk eiland zijn eigen cultuur en gebruiken kent. Maar Nederlands-Indië bestaat niet meer en het bestaansrecht van de Indo dreigt daardoor verloren te gaan. Indisch is niet Indonesisch, Indisch is ook niet Nederlands. Een Indo is niet te pannen. Zelfs onder Indische mensen heersen nog wezenlijke culturele verschillen, om alles nog maar wat moeilijker te maken. De generatie die de tempo doeloetijd nog wél heeft meegemaakt houdt vast aan het laatste restje bestaansrecht dat ze hebben.

Voor Moesson hét Indisch maandblad, interviewde ik Chris Ong, voorzitter van de bewonerscommissie van Rumah Melati in Almere-buiten, over toelating van nieuwe bewoners tot de gelijknamige Indische woongroep. Door nieuwe regelingen vanuit  de Alliantie, kon het zo zijn dat er ook mensen zonder binding met voormalig Nederlands-Indië een woning toegewezen kregen. ‘Niets ten nadele van Irakezen bijvoorbeeld, maar wat weten zij nou van onze cultuur?’ zei Chris. Irak ligt ook in Azië…

Volgende maand eert Moesson de oprichter van het blad : Tjalie Robinson. Hij schreef om de Indo’s die in de jaren 50/60 naar Nederland zijn gekomen te verenigen. Die kernwaarde hanteert het blad nog steeds. ‘Omdat we geleefd hebben en nog steeds bestaan’ was Tjalies motto. Laten we voorlopig – nu we nog bestaan – vasthouden aan onze eigen unieke Indische cultuur. En onze pannen gebruiken om jullie die te laten proeven.