Vrouw binnen het geloof

Wie met Noor Compier praat, merkt direct dat de islam een belangrijke rol in haar leven speelt. Met veel enthousiasme vertelt ze over Ahmadiyya gemeenschap, een missionaire beweging die als doel heeft de juiste islam aan de wereld te laten zien. Maar ze is ook fel, vooral wanneer het gesprek aankomt op alle vooroordelen die er over de islam zijn. Daar heeft ze zelf ook vaak mee te maken gehad. Dan merkt ze dat instanties haar toch anders behandelen vanwege haar hoofddoek, of zeggen mensen tussen neus en lippen door dat de islam niet verenigbaar is met Europa.

‘Tijdens mijn studie stond ik een keer in de lift met een professor. Hij zei toen dat het hem fantastisch leek als de hoofddoek verboden zou worden. Ik schrok ervan. Je verwacht dit niet van een professor, eerder van een laaggeletterd iemand die nooit met moslims in aanraking komt,’ vertelt Noor.

Als vrouwelijke moslim gaat het haar aan het hart dat er zoveel onwetendheid is over met name de positie van de vrouw binnen het geloof. Zelf bestudeert ze de koran vanaf haar tienerjaren aandachtig. En wat daar instaat komt niet overeen met het heersende beeld in de media. ‘In de tijd van de profeet had de vrouw veel meer rechten dan elders. Stemrecht en erfrecht bijvoorbeeld. Dat kregen we in Europa pas vorige eeuw,’ legt ze uit. ‘Ook was het de plicht van iedere moslimvrouw om onderwijs te volgen.’

Zelf heeft Noor, die op haar dertiende vanuit haar geboorteland Pakistan naar Nederland verhuisde, geneeskunde gestudeerd. Al jaren heeft ze een eigen huisartsenpraktijk in Almere. Een voorbeeld vindt ze in haar oma, die taalkunde studeerde. ‘Wanneer ik weer eens te horen krijg dat het ‘geweldig is dat Nederland mij de kans heeft gegeven om te studeren, denk ik altijd aan haar. Mensen realiseren zich niet dat mijn oma al gestudeerd had toen hun eigen oma’s nog geen rechten hadden.’

In een rap tempo noemt ze enkele anekdotes op. Dat Aisha, de vrouw van de profeet Mohammed, zowel rechtsgeleerde als dokter was, en zelfs les gaf aan mannen. En dat de eerste universiteit in de wereld door een vrouw is gesticht in Marokko.

Dat er veel onwetendheid heerst, wijt Noor deels aan de media, en deels aan de moslimgemeenschappen zelf in Nederland. Volgens haar is er ook veel onwetendheid onder moslims. ‘Veel mensen zeggen dat ze moslim zijn, maar kennen de koran inhoudelijk niet. Ze geloven in culturele elementen,’ vertelt ze. ‘Daarnaast zie je in de media ook vaak het stereotype vrouwen die roepen dat ze zich losgewrikt hebben of die heel verwesterd zijn. Terwijl er duizenden jonge moslimvrouwen die de islam volgen en midden in de samenleving staan. Op de hogescholen en universiteiten zie je veel hoofddoekdragende vrouwen. Waarom zie je die nooit in de media?’

'‘De islam is de eerste religie die godsdienstvrijheid kende.'

Noor ziet het daarom als haar plicht zich uit te spreken, bijvoorbeeld tijdens debatten. Daar neemt ze als sinds haar studietijd regelmatig aan deel. Ahmadiyya moslims zien hun versie van de islam als de ware, en geloven dat dit nieuwe geloof bij iedereen past. De laatste jaren spreek ze zich ook vaak uit over het hervormen van de islam. ‘Wij zeggen dat huidige moslims zich moeten hervormen, dat hun gedrag overeen moet komen met hun woord. Je ziet te vaak dat het ene wordt gepredikt en het andere wordt gedaan. De islam is vrede, en dus moet je ervoor zorgen dat je vrede in de maatschappij veroorzaakt.’

En dat doen aanhangers van fundamentalistische stromingen absoluut niet. ‘De koran zegt dat één mens doden hetzelfde is als de gehele mensheid doden. En dat één mens redden is alsof je de hele mensheid hebt gered. Hoe kan wat ISIS doet dan goedgekeurd worden door hun aanhangers? Het is een ernstige fundamentalistische beweging die gestraft moet worden,’ zegt ze fel.

Vervolgens omlijst ze haar verhaal weer met een anekdote uit de geschiedenis. ‘De islam is de eerste religie die godsdienstvrijheid kende. Moslims, joden en christenen konden door deze leer eeuwenlang in relatieve vrede naast elkaar wonen. Het idee dat meerdere godsdiensten in een land kunnen bestaan heeft Willem van Oranje zelfs overgenomen van het Ottomaanse Rijk. De betekenis van de leuze ‘liever Turks dan Paaps’ is dat protestanten liever onderdaan zouden zijn van de sultan omdat die, in tegenstelling tot de paus in die tijd, godsdienstvrijheid garandeerde.’

Dat moslims in Nederland de laatste jaren steeds meer onder vuur liggen zorgt bij Noor voor slapeloze nachten. De ‘ziekte van discriminatie en moslimbashing’ is niet alleen steeds normaler aan het worden in Nederland, maar ook in andere landen, stelt Noor. Als lid van de Ahmadiyya gemeenschap ervaart ze het dubbelop. ‘In veel landen worden we als ketters beschouwd, omdat we geloven in de komst van de Messias die door Mohammed zelf al voorspeld was. Wij geloven dat er naast een ecologisch systeem ook een spiritueel systeem bestaat die ons allen met elkaar verbindt. Het recht dat jou wordt gedaan, is ook een zegen voor mij, en onrecht aan een kwetsbare groep betekent lijden voor iedereen .’

De Ahmadiyya gemeenschap is behoorlijk groot in Almere en omstreken, toch wordt ze zelden uitgenodigd aan de gemeentelijke gesprekstafels, vertelt Noor. ‘Onze gemeenschap wordt niet meegenomen omdat andere moslimgemeenschappen dat niet willen. De gemeente laat dat toe uit angst om het gesprek met hen te verliezen,’ zegt ze. ‘De politiek heeft altijd de mond vol van diversiteit, maar als je Artikel 1 van de grondwet niet in praktijk brengt, komt iedereen in een glijdende schaal terecht die zal leiden tot geweld en onderdrukking tussen allerlei groepen in de samenleving. Een regering moet nooit compromissen sluiten wat betreft kernwaarden van rechtvaardigheid.’

Als actief lid van de gemeenschap zou ze niet alleen daar willen zitten om zich uit te spreken over maatschappelijke thema’s maar ook op het gebied van zorg. Als huisarts heeft Noor zowel veel contact met de autochtone bevolking als de migrantengemeenschap. Een betrokken huisarts die naast de lichamelijke en geestelijke gezondheid ook veel aandacht heeft voor de maatschappelijke positie van haar patiënten. ‘Moslim, christen, atheist, homo of heteroseksueel: iedereen krijgt bij mij dezelfde zorg. De migranten patiënten adviseer ik altijd dat het beheersen van de Nederlandse taal een belangrijke stap van ontwikkeling is voor henzelf en voor hun kinderen.’

Tijdens de coronacrisis kampen mensen meer met relatieproblemen, ook naar hun kinderen toe. Volgens Noor is dat een logisch gevolg wanneer mensen meer met elkaar in interactie staan. ‘Relaties die al goed waren, worden beter, en relaties die al onder spanning stonden slechter.’ Maar dat hoeft niet te betekenen dat het hopeloos is, vervolgt Noor. ‘Nu word je gedwongen om eraan te werken.’

Hoewel de combinatie van een eigen praktijk en thuisscholing met drie kinderen pittig was, is haar eigen gezinsleven er nog meer op vooruit gegaan. De ‘Hollandse gewoonte’ van samen eten en daarbij de dag doornemen hanteerde het gezin al, maar nu was er extra veel tijd om zaken te bespreken. Zoals wat je in deze tijd voor anderen kunt doen. Eten maken of boodschappen doen voor de buren bijvoorbeeld.

Dat laatste ziet ze ook veel voorkomen bij haar patiënten. ‘Een moslimbuurvrouw die eten kookt voor haar niet gelovige buren, mensen die met elkaar wandelen in het park, online gesprekken: te veel om op te noemen. Laten we niet vergeten dat de coronacrisis ook veel saamhorigheid heeft gebracht.’

Het interview eindigt ze met een anekdote over het geloof. ‘Wist je trouwens dat in de koran gelovigen, vrouwen én mannen, gevraagd wordt net zo spiritueel verheven te worden als Maria, de moeder van Jezus? Nee? Dan weet je het nu.’